Dự án kênh đào Funan Techo của Campuchia trị giá 1,7 tỷ USD, khởi công vào tháng 8/2024, đang trở thành tâm điểm của nhiều câu hỏi về tính khả thi và nguồn vốn, đặc biệt sau chuyến thăm Trung Quốc của ông Hun Sen, Chủ tịch Thượng viện Campuchia.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) hội đàm với Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen (trái) tại Bắc Kinh vào ngày 3/12/2024. Ảnh: SHS

Tín hiệu từ cuộc gặp giữa ông Hun Sen và ông Tập Cận Bình

Trong chuyến thăm kéo dài ba ngày tới Bắc Kinh, ông Hun Sen bày tỏ lòng biết ơn Chủ tịch Trung Quốc vì sự "ủng hộ" đối với dự án kênh đào Funan Techo. Tuy nhiên, thông cáo chính thức từ phía Bắc Kinh không đề cập đến dự án, mà chỉ nhấn mạnh quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Dự án từng được kỳ vọng sẽ do Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc (CRBC) tài trợ toàn bộ theo mô hình BOT, với quyền khai thác trong 50 năm. Nhưng từ tháng 6/2024, cơ cấu sở hữu đã thay đổi khi các doanh nghiệp Campuchia nắm giữ 51% cổ phần. Campuchia tuyên bố rằng nguồn vốn sẽ đến từ các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong nước.

Tuy nhiên, theo SCMP, các nhà đầu tư Trung Quốc do dự vì tính khả thi kinh tế thấp, chi phí bảo trì cao, và tác động môi trường không rõ ràng. Brian Eyler, chuyên gia từ Trung tâm Stimson, nhận định: “Đến nay chưa có khoản tiền đáng kể nào từ Trung Quốc hoặc các bên cho vay khác được cấp cho dự án."

Cam kết từ phía Campuchia

Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã bác bỏ thông tin rằng dự án thiếu vốn, khẳng định nó vẫn tiến triển theo kế hoạch. Chính phủ Campuchia cũng nhấn mạnh rằng họ sẽ huy động mọi nguồn lực để dự án thành công vì tầm quan trọng chính trị của nó.

Toàn cảnh lễ khởi công xây dựng kênh đào Funan Techo tại tỉnh Kandal (Campuchia) vào ngày 5/8/2024. Ảnh: AFP

Dù dự án có ảnh hưởng lớn đến tài nguyên nước khu vực, Campuchia chưa cung cấp báo cáo nghiên cứu khả thi cho MRC. MRC bày tỏ hy vọng rằng Campuchia sẽ chia sẻ thêm thông tin chi tiết nhằm tuân thủ các quy định hợp tác quốc tế.

Dự án kênh đào Funan Techo tiếp tục là bài toán khó đối với Campuchia trong việc cân bằng lợi ích kinh tế, quan hệ quốc tế, và bảo vệ môi trường. Việc Trung Quốc không cam kết rõ ràng cũng đặt thêm thách thức cho chính phủ Campuchia trong việc hiện thực hóa dự án này.